Pådje då Djowel Tiri so Wiki :
http://wa.wikipedia.org/wiki/Jo%C3%ABl_Thiry
Pådje di "Doze femes"
http://wa.wikipedia.org/wiki/Doze_femes_%28noveles%29
Louwise
Cand l' champète tot ddchoflé lî a anoncè l' novèle, èlle a potchè so s' vèlo. Lès vèhins ont bin sayè, mins i n'ont plou lî disfinde d' aprotchè s't-ome, li vinte drovou, lès boyês stârès, k' onk aveût sayè di rtchôkè è plèce hinkèplink. Ça fzéve a pon.ne kékes djoûs ki Hanri èstéve rintrè d' dèportâcion k' i s' avéve dja atakè ôs rèparâcions di s' mohon èt dès-at'nances k' avint stî disvintrèyes a plèces a l' Ofansîve. I rivnéve do Bwès do Sârt avou one tchèrèye. One rowe do tchâr a passè so one mine. Èt Hanri tènéve lès guides ...
I vikéve co, mins sès-oûy dhint k' i vèyint dja l' ciél si drovi por lu. Â momint k' i lès-a clôs, c' è-st-a ç' momint la ki Lucîe, d'après lès tèmons, âreût cmincè a djargonè èt talmachè tote seûle. Tamwints èksplikint ki s' tièsse avéve bîlè po k' si èsprit sûhuche l' cî da Hanri, mins k' è min.me tins, i faléve bin dmorè, pace k' i faléve co sondjè a Louwise, leû djon.ne fèye.
*****
Dès samin.nes ont passè. Lucîe èt Louwise pwartèt l' doû. A Chantrèle, on-a vèyou l' mére djâzè avou dès-âbes, bèni dès tchèrètes a grands côps d' pakes, si piède dins l' vièdje. Mins asteûre, i sonle k' èle riva d'adram. Po pleûr ratinde après lès damadjes di guère a hoûriche di l' îvièr, èle s' a atèlè a fè lès pus prèssantes ovrèdjes al mohon, a cmincè po l' teut. Vola treûs djoûs ki Zéfîr, on djon.ne chayteû do vièdje, k' èlle a al bone, è-st-â pîd d'eûve.
Divant d' rintrè ol mohon po gripè sol gurnî doû k' i deût ravièrni on bokèt, Zéfîr aponte kékes-ustèyes. Po l' crèye di l' uche, il avîze Lucîe dins sès tchôdrons k' è-st-a tramlè one drole d' afêre ... N' èst-èle nin an trin di dvièrsè l' êwe dès chèles dins one marmite sol plate bûze ? Èt n' èst ce nin dins ç' min.me êwe la k' èle vûde li passète di lègumes ? C' èst portant bin dins cisse casrole la ki dvè non. ne, èle pûje li sope por lèy, po Louwise èt por lu ki magne sès tâtes a leû tâve? Zéfîr ni s' sibare nin vrêmint di çou k' il a vèyou, come pus nouk ni s' sibare a Chantrèle dès droles di manîres da Lucîe. D' abôrd, moutwèt .k' èlle a one bone rêzon di fè insi: lèy èt Louwise dimorèt tot-al copète dol voye èt l' fontin.ne si troûve al valèye do vièdje. Ramînè deûs plin.nes djusses al mwin ou â gorhê ou spârgnè l' êwe, moutwèt k' èlle a tchûzi. Zéfîr n' î tûze nin pus lontins.
I gripe lès-ègrés do gurnî èt s' kitape so l' ovrèdje pace ki l' îvièr n' atindrè nin èt pace k' on-z-a dandjî d' lu dins tote li contrèye ...
*****
Vla l' anjèlus' ki sone. Il ôt Lucîe ki l' houke :
- Zéfîr, mi fi, dj' ê a fè o vièdje. Si vos vlîz bin loukè al sope cand vos dchindrez, ca èlle èst dja tchène. Èt Louwise ni rintèr.rè nin dvant co one pètite eûre ...
Zéfîr li sét bin k' Louwise ni kite li tchèstê k' èviè non.ne. I l' sét bin : c' èst lu ki lî av' apris ki l' comte kèréve après dès djints d' sièrvice. I s' avéve min.me dishombrè po lî dîre.
Vola l' djon.ne orne ol cuhine. Sol plate bûze, deûs casroles. L'one avou - asteûre, i nn-èst sûr - li sope a l' êwe dès chèles. L'ôte avou on dîreût on buskèt d' plantes dins dol clêre êwe èt ki gostèye bon. Moutwèt on pô amêr ... I n' rèflèchit nin deûs côps: i vûde l' êwe dol sope o sêweû, tape lès lègumes dins l' tchôdron al clêre êwe èt foute li sôre di fagot o batche dès pourcês. C' èst l' afêre di deûs minutes. Djusse a tins ca Louwise rarive.
Clignètes, sorîres èt min.me abèye on bècot, on-z-a tot compris. Cès deûs la sont fêts po s' ètinde. I sonle a Zéfîr ki Louwise a lès massales on pô pus rodjes. Èt k' èle chachèle co âyimint ènê.
- Sèreût ce li frisseûr di l' êr ?
- Vos' sot! Vos l' sèpez bin çou k' dj' a.
Nin dîmègne passè mins l'ôte, èlle a avou l' tins d' lî aprinde al sôrtîe dol mèsse :
- Dji ratind ...
On pô makè, il a stou. Sbarè, strindou ossi. Gn-a dès cîs k' s'ont fêt pêltè po mons k' ça divant l' guère. Èt pwis, so kékes djoûs di rmoûwe pinsèyes, pichote a mijote, i s' a fêt a l' îdèye. Ça lî a fêt tchôd â keûr. Asteûre, i s' veût dja pére d'on ptit Hanri. Ca i lî ont dja dnè s' nom! Ça sèrè on valèt, nom dè dom! Il èst dja la addé zèls ...
- I fât s' dishombrè po dmandè l'intrèye a m' mouman, Zéfîr. Po s' mariè â pus rade, di-st-èle Louwise tot sièrvant deûs bols di sope.
- Djo lî djâzrè dîmègne ki vint.
C'èst l' momint ki Lucîe tchûzit po rintrè. Èle si rèplin.nit one djate di sope, li gostèye, fêt one mowe.
- Kimint s' fét-i ki dj' n' a pus k' one casrole so li stoûve la doû ç' ki dj' ènn-avéve deûs tot-a-l'eûre?
- Dj' a dchindou trop târd. L'ôte sope avéve dèdja broûlè ...
- Ci n' èstéve nin vrêmint dol sope, savoz, di-st-èle.
- K' èst ce ki vos cûhîz, don, man ?
- On brouwèt, m' fèye. Avou lès fouyes do bouchon.
- Do "bouchon"? Vos vloz dîre ... ?
C' èst l' nom ki l' mére louméve li bouwèye ki crèchéve catchèye drî l' pâkî. Si fèye ni pléve nn-è djâzè a nouk èt co mwins' alè ôtoûr.
- Vos m' avîz dit ki c' èstéve do pwèzon ...
- C' è-st-a la seulon ! On rmêde po l' comére, èt on pwèzon po l' èfant k' èle ni vout nin.
Lès deûs fèmes vèyèt Zéfîr, blanc come on linçoû, bambyî djusk' a l'uch. Louwise ni wèze nin l' sûre.
- Kî ç' ki vos-a dmandè d' acômodè one saloprèye come çoulai man?
- Vos m' purdez sûr po one sote, don? Vos djèryîz dja, m' fèye.
Lucîe lî rmèt one loce di sope.
- Mougnez ... c'èst po vosse bin.
Louwise achève si sope èt mousse foû po rpwartè l' sin.ne ô djon.ne chayteû.
Ven 18 Avr - 14:43