André Gauditiaubois

http://wa.wikipedia.org/wiki/A._Gauditiaubois

Li blanke dame qui n'conèt rin.

Quand d'vins l'nut', dj'a paou, dji scrî dès mots so 'ne foye sins-åme.
Come ine fleûr di papî, li powèzèye crèhe
Èt l' powéte n' èst qu' on råyeû d' dintèles gåtêyes.
Dji n'sé nin magnî l' deûr bokèt d' tchår qu' èst l' mèzåhe di 'nn'aler miérseû.
Dji vou trover cisse-lale qui m' touw'rè !
Dji scrî po qu' li vèrité n' seûye nin pièrdowe å coron d' rin.
Dji vou macener m' måleûr avou dès grossès rodjès briques
So lès fondåchons tchavêyes divins m' coûr
Po lès longs dints dès sansowes dès sintumints
Èt l' rabèli tos lès djoûs avou m' rancune étèrnèle!
Dji n' veû nin d' ôtès-såvegardes, dji so d' vins-in toûrniquèt d' ouh' sèrêyes,
Divins-on k'mèlion d' trapes-ås leûps, on moncê d' måssitès lokes
Èt conte vint èt bîhe, dji m'èvol'rè come on lîbe mohon,
A grands côps d' plome so l' papî d' vins l'èmacralèdje dès mots !

Adlè l' rihê, l' solo fét crèhe ine fleûr,
Nolu n' vout l' veûr ! Prindez-astème di nin l' sipråtchî !
Min tot d' on côp, èle s' è-st-èvolêye lon d' nos pawes !
Lès neûrès cotes dès macrales sont st-èvôye è foumîre
Èt l' nut' va båhî l' vizèdje dès bèles èt leûs dj'vès d' pawon.
Parèyes-a dès mamzèles d'ôr,
Èles tchantèt d' vins lès dréves dè tchèstê.
Èles satchèt dès makèts d' amoûr avou leûs-êrdiès...
Come si dès flames brazih'rît lès-åbes,
Dès fèlès loum'rotes blinkèt
Èt l' blanke dame s' a moussî podzo lès florowès cohes.
Dji veû lès steûles spitant-å d'bout d' si baguète.
Li nut' finih, c'èst d'dja d'min !
Li vint gonfèle lès vwèles di l'amoûr,
C'èst bê d' vos veûr bèrloncer d' vins l'breune !
Lès tènes batês qui chûvèt l' flumion dès-êwes passèt sins brut,
On n' ètint qu' li toktèdje di nos coûrs,
Éles di påvion d' vins nos cwérps rouvîs.

Divins l' timps, lès nulêyes corît lèdjîres so l'bleû dè cîr,
Leûs-ombions s' discôpit so l'deûre vôye,
Lès-oûhês d' passèdje volît vè l' solo,
Sins-on criyèdje, sins-on crînèdje, sins sogne !
On 'nn'è crèyéve nin sès-orèyes, ni sès-oûy's-èwarés
D' vins l' fa dès dorêyès louk'rotes!
Lès pîres dishotêyes dès tchèstês, tchèstès d'cwåtes,
Cwåtes di boûrdeûs, d' fraw'tineûs,
Ni pavèt pus lès vôyes dès mwérts å triviès dès têres-è trîhe.
Èles pètèt come dès campes, come dès balons d'sav'nêye.
Å qwatième apas dès montêyes dèl bièstrèye,
Lès cèkes di bwès hètèt, lès poupås-ossi.
I n' veût pus l'louweûr, drole d'aloumîre qui foutéve li feû,
Ènawêre, ås grisès pikètes dè djoû !
Quand l' oûhê d' paradis s'èvole,
Lès coleûrs rid'nèt dès nulêyes èt rimplihèt lès vôyes...
Lès timps fèt toubak! Adon, qui k'noh si no?

Årè-t-i lès fwèces di pèter èvôye adon qu' lès-agayons d' macrales
Dè soktèdje mècanique dès djins sètchîs-å solo dès dèzêrts di sé
N' vôront nin l' lèyî sorvîker d' vins l' marasse glumiante dèl vèye.
Poûve Monde ! Il èst mwért èt i n'vout nin savu
Què warbô va l' magnî dusqu'å d'bout d' sès fwèces.
I n' vout pus rin savu, il a trop bèvou d' drole di gote
Po conprinde voltî l' mwért qui vinrè l' qué.
I n' vout nin crèvér tot d' sûte, mådite bièsse,
I deût continouwer s' ram'tèdje disconte li-minme
Èt ciète lès mots n' manquèt nin, èdon !
I d' moreût voltî mouwê mins i deût hoûler s' rancune
Po d'vant l' mureû spiyî dè Timps...

Rin n'èst pus grandiveû
Qu' li sôcièté dès hwèrceûs d' sintumints,
Dès tchêy-carèles dè scriyèdje...
Qui r' tchèsserè l'ataque dès mohons d' blames
Evôyîs po lès diès-assotihants?
Qui sèr' rè l'ouh ås saloprèyes dès barakîs
Qui s' èfoumèt d' vins lès cåves dès cåbarèts-bougnous.
Fårè-t-i on chèrvice di bisbrouye po stoupér,
A grands côps d' martê mouwê, avou dès clôs d' vûde,
Lès crêyes-èfoncéyes po lès wâgues
Mèsbrudjantes dès-ôcèyans d' balzinèdjes?

I n' pout pus prinde on seûl tchimin, i s' sôye è mèye boukès
Èt trâwe dès vôyes å triviès dès tèris', dès montagnes di stron d'l'Univêr'...
Univêr' qui n' sonle nin conprinde lès condicions clapantes di s'vikèdje.
Qui li donrè l'inspiråcion distrûhante dès hèteûsès balinnes
Di batê d' pirates avou l'neûr drapô, tièsse di mwért èt blancs-ohês,
Dizawiré po lès qwate vints dèl rôze dè minme no?

I ratint,
Ine plome è s' min,
L'moumint di s' finihmint
Po scrîre on tèstamint,
Mins d' vant d'mori,
Sès feumes binamêyes,
I vout co lès veûr voltî
Po on dièrin côp.

André de Godescalbos, 2012

Li walon è scole (Matin Première du 14/05)

Li maurdi 14, dj'a dvu m'luver timpe pou xhoûtér Marc Bolland, mayeur di Blégny ki vout fé passer 'ne saye di dècret au "Parlement De La Fédération Wallonie-Bruxelles". Su FB di l'èmission, li djoû di dvant, i gn'aveut sakants mèssèdjes èt branmint disconte l'idéye du dèputé walon èt disconte li lingâdje walon, i gn'a toudi dès brusselêres (parèt k'a brussèl, gn'aureut pont d'walons) ki s'mèlnut co d'l'afêre adon ki n'sont né cons cernés paskè sauf pou li CLRE, i gn'a pupont d'lingâdjes populêres "endogènes" a l'capitâle, rén k'dès linwes djauzèyes pauzés djins di branmint d'payis difèrints ki n'ont né dandjî d'yèsse au programes des scoles dèl CFdiB pou yèsse scapêyes. Brussèl èst multikulturèl èt l'walonrêye èst mutwè ènindjîye di payizans et d'barakis avou in embryon d'culture ki n'a pont d'intèrêt; çoula a sti dit au posse et né plêre au Moncheû Bolland, a mi non pus. Marc Bolland èst dèputé walon avou 2 tchapias pask'il èst ètou dèputé comunautêre francès dit wallonie - Bruxelles, li réjion walone n'a né lès compètances pou proposér dès eûres di walon è scole, i faut dminder l'pèrmission auzès dèputés brusselêres et walons avou l'tchapia communautêre, si gn'a bramint d'Maingainisses, çoula n'èst né wangnî. C'èst pou çoula k'l'aksion d'Bolland al CFdiB dwèt yèsse sotnûwe a 2 mwins vu k'li Walonrêye n'pout né boutér lèye minme pou s'culture... Parèt k'c'èst l'économike, ki impwate, adon faut aprinde li flamind pou sakantès djins, l' inglès pou d's-autes, chinwès, russe, espagnol et vos n'd'auroz, aprinde li walon è scole, c'è-st-ène piède di timps pou lès èfants èt lès enseignants èt di caurs pou l'cfdib. Di toutes façons ça n'est né a scole k'on aprind les linwes comufaut, l'èseignemint dwèt aprinde dès afêres utiles mins-ètou drouvu l'cèrvia dès èfants èt leûs aprinde a aprinde. C'n'èst né pask'i gn'aurè 'ne crîje économike ki faureut roubliyî l'culture d'amon nos-autes. Li walon sèreut passèisse, anakronike, rétrograde, i n'drouve pont d'uch, c'èst dès bièstrîyes k'on dvreut stitchî dins l'folklore... Ene madame di BXL ki wèt foûrt invi l'walon a kand minme ène boune idéye ki dji tradwit è walon (k'èle nè wèt né voltî) : "A mwins k'èl Walonereye, come lès burtons, si lance dvins ène campagne foûrt agnante dèl protèksion di s'culture"... Boune idêye mins l'walonîye a un boulet loyî a yun d'sès pîds:Brussèle et faureut couminchî pa foute li CFdiB su s'panse pou disfinde li walone culture. Wallonie-Bruxelles, çoula vout dîre, Walonrêye sère ti gueuye, c'èst Brussèl, k'èst mésse. I gn'a toudi dès djins ki sont st-onteûs di yèsse walon, is djoûwenut aus francofeunes èt considèrenut nos lingâdjes réjionaux come du francès spotchî oudoubén bastaurdé et voulenut lès foute au diâle dins lès rikètes, pask'i crwèyenut yèsse dins ène condicion sôciâle au dzeu dès bèrnatîs èt barakis ki djauzenut co lès patwès dins lès rcwès plins d'bèrdouye dèl walonrêye ralondjîye avou dès plantches. Li CFdiB aura-t-i assez d'caurs pou lancî l' programe du walon è scole, come li SLRE n'a pus di weburlin dispus pus d'2 ans, c'èst k'on a sèré les vis' pou les subsides èt k'lès CHADWE et CRIWE ki s'ocupenut du walon è scole, ont cèrtinmint dès rûjes pou tnu l'pot drwèt.Lès mougneûs d'vètes trèpes et di tautes dôrêyes au riz èmantchîs è corporations abiyîs è féodaus saront bén râdes lès dèrins disfindeus dèl culture Walone èt kand l'folklore rimplace l'idintité culturèle rèjionale, çoula vout dire ki n'a pupont d' idintité rèjionâle èt pupont d' culture non pus, tout djusse li mencion géografike "walonrêye" bén râde rimplacéye pa "southern french belgium"(El "belgique francophone" d'a Maingain) avou l'globish worldenglish come lingâdje, ène lwè francèse va fét rintrer dès cours è n-inglès dins leûs univèrsités èt dîre k'i gn'a dès ratachisses ki voureut nos fé rintrér dins l'francèse rèpublike .
Ene boune novèle pou nos vîs lingâdjes vernakulêres, Johan Viroux pa tèlèfone a dèclaré k'si diksionêre gènèrâl du walon èsteut arivé a coron, i sra bén seûr sicrit è feller mins come i gn'a k'in scrijeû, lès mots n'aront k'ène seûle ortografîye, né trwès come dans l'assimil du pope avou sès 2 officîrs soçons, li prèzidint dès rèlîs èt l'cé du CLRE. Parèt k'li SLLW areut disfindu a sès mimbes d'èvoyî dès tèkses a l'Rantoele, c'èst foûrt stalinyin èt soviètike pou l'curé ortodokse russe vièrneû du SLLW! Fèyons astème ki n'drouviche né in goulak pou lès rfondeûs. Tèns, li concour' dèl tchanson walone si ténra viè li mwès d'may' 2014, c'èst dins pus d'onze mwès mins on pout d'dja èvoyî s'candidature, parèt, Poyou l'a dit èt come Philippot l'a si bén dit dins l'dérin wallons-nous dèl sézon spèciâl tchanson:"Il faut perpétrer le wallon". C'èst sbarant.

André Albert Gauditiaubois